H Κενταύρεα της Βαράσοβας και η ευθύνη των αναρριχητών!

[Teobe]

Centaurea heldreichii

Τα παραπάνω λατινικά πιστεύω πως δικαιολογημένα είναι ακαταλαβίστικα για πολλούς, κάπως γνωστά σε μερικούς και γνωστά σε ελάχιστους…

Μάλιστα θα μπορούσαμε να τα αφήσουμε στην «ησυχία» τους σε κάποιο από τα ακαδημαϊκά στεγανά των ειδικών και των επιστημόνων…

Η δική μου άποψη είναι λίγο διαφορετική και γι αυτό απευθύνομαι στους αναρριχητές…

Ο λόγος είναι απλός, μας αρέσουν αυτά τα βράχια, επάνω τους περνάμε μερικές από τις πιο όμορφες στιγμές της ζωής μας και μέσα σε όλα αυτά ΠΡΕΠΕΙ να ξέρουμε και κάτι παραπάνω γι αυτούς τους τόπους που μας φιλοξενούν και να αγωνιζόμαστε με πάθος για την διατήρηση τους ενάντια σε απειλές, καταστροφές και άλλα μαργαριτάρια της καπιταλιστικής «ανάπτυξης» αλλά και για να τους προφυλάσσουμε πιο αποτελεσματικά ενάντια στο «κακό» μας εαυτό.

Ο λόγος γίνεται για ένα φυτό που φύεται μόνο στα βράχια της Βαράσοβας και πουθενά αλλού στον κόσμο…και ως εκ τούτου αξίζει να συγκεντρώσει λιγάκι την προσοχή μας!

Centaurea heldreichii
Οικ. Asteraceae (Compositae)

Ακολουθούν μερικές χρήσιμες πληροφορίες και κάποια συμπεράσματα που προκύπτουν σχετικά με αυτόν τον όμορφο «κάτοικο» της Βαράσοβας:

Κατηγορία Κινδύνου Εξαφάνισης: CR / EN

Το οποίο σύμφωνα με το International Union for theConservation of Nature (IUCN) σημαίνει κάτι ανάμεσα σε: ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΝ ΣΕ ΚΡΙΣΙΜΟ ΒΑΘΜΟ (CR) (Critically Endangered)δηλαδή αντιμετωπίζει μεγάλο κίνδυνο εξαφάνισης στη φύση στο άμεσο μέλλον και ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΝ (EN) (Endangered)δηλαδή δεν κινδυνεύει σε κρίσιμο βαθμό αλλά αντιμετωπίζει μεγάλο κίνδυνο να εξαφανισθεί.

Βιοφάσμα: Η (Hemicryptophyta)

Το οποίο μας ενημερώνει για την βιομορφή με την οποία διαχειμάζει και η οποία το κατατάσσει στα Ημικρυπτόφυτα που αποτελούν κατηγορία πολυετών ποωδών φυτών.

Χωρολογία: Τοπικό Ενδημικό

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα τα πλεον απειλούμενα φυτά είναι Τοπικά Ενδημικά ή Στενοτοπικά Ενδημικά. Ο υψηλός ενδημισμός που παρατηρείται στην ελληνική χλωρίδα οφείλεται στην γεωγραφική και κατά συνέπεια οικολογική πολυδιάσπαση σε πολλές απομονωμένες περιοχές όπως νησιά, βουνά, κοιλάδες, αλπικά λιβάδια κ.α. σε συνδυασμό με τη λειτουργία του ελλαδικού χώρου ως καταφυγίου κατά τις πλειστοκαινικές παγετώδεις περιόδους. Η Βαράσοβα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα όλων των παραπάνω!

Οικότοπος: Βράχια

Να σημειώσω ότι στην κατάταξη των «οικοτόπων» παρατηρείται μια κυριαρχία της κατηγορίας «ΒΡΑΧΙΑ» όσων αφορά τα απειλούμενα είδη φυτών πράγμα που δείχνει και τη μεγάλη σημασία τους. Πρόκειται για οικότοπο στον οποίο φυτρώνουν φυτά ειδικά προσαρμοσμένα στη διαβίωση σε σχισμές ή κενά των βράχων, κατά κύριο λόγο ασβεστολιθικών αλλά όχι αποκλειστικά. Να σημειωθεί ότι περιλαμβάνει τα εσωτερικά βράχια μόνο και όχι τα παραθαλάσσια τα οποία αποτελούν άλλη κατηγορία.
Το 29,4% των απειλούμενων φυτών της Ελλάδας επιβιώνει στα «ΒΡΑΧΙΑ» ενώ το 23,6% αυτών επιβιώνει στην κατηγορία «ΦΡΥΓΑΝΟΤΟΠΟΙ-ΘΑΜΝΟΤΟΠΟΙ» ενώ μόλις το 7,4% επιβιώνει σε «ΚΛΕΙΣΤΑ ΔΑΣΗ» και το 5,8% σε «ΔΑΣΙΚΑ ΔΙΑΚΕΝΑ». Τα παραπάνω έρχονται σε αντίθεση με αυτό που λαθεμένα είναι ευρέως πιστευτό. Η φυτική βιοποικιλότητα έχει κι αυτή τους δικούς της κανόνες και μας ξαφνιάζει.
Υψόμετρο: Κατηγορία 1 (0 – 500 μ)

Περίοδος Άνθησης: Μάιος – Ιούνιος (Κατηγορία 4)

Μέθοδος Γονιμοποίησης: Ε (Εντομόφιλα)

Πράγμα που προφανώς σημαίνει ότι για την διασπορά της γύρης αξιοποιεί τα έντομα π.χ μέλισσες.

Φυτογεωγραφική Ζώνη: S.E (Sterea Ellas)


Η οικογένεια Asteraceae (Compositae) στην οποία ανήκει και η Κενταύρεα μας είναι από τις μεγαλύτερες και πολυπληθέστερες φυτικές οικογένειες με κοσμοπολίτικη εξάπλωση ειδών. Το σύγχρονο όνομα της οικογένεια προέρχεται προφανώς από την ελληνική λέξη αστέρι και έχει να κάνει με το σχήμα του άνθους αυτών των φυτών αλλά και το παλιότερο πάλι έχει να κάνει με το σχήμα του άνθους το οποίο είναι Σύνθετο.

Το γένος Centaurea στο οποίο ανήκει είναι ένα γένος με πάνω από 350 είδη που κυρίως εντοπίζονται βόρεια του Ισημερινού και στο ανατολικό ημισφαίριο. Μάλιστα η περιοχής της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου είναι πλούσια σε είδη αυτού του γένους.

[Teobe]

Και τώρα αφού τελειώσαμε με τα ακαδημαϊκής φύσης στοιχεία πάμε να προσγειωθούμε λίγο…

Στην επιτόπια έρευνα που πραγματοποιήθηκε μέσα στο 2011 η παρουσία του φυτού στα βράχια επιβεβαιώθηκε χωρίς περαιτέρω μελέτη της συχνότητας εμφάνισης και άλλα τέτοια.

Έχει αξία για εμάς, τους αναρριχητές, ότι το φυτό εντοπίστηκε ανάμεσα σε αναρριχητικές διαδρομές και μάλιστα στα πρώτα μέτρα της 1ης σχοινιάς. Συγκεκριμένα βρέθηκε εκεί που ξεκίναγε κάποτε το γεφυράκι για να διασχίσει κάποιος τον καλαμιώνα πίσω από το κιόσκι…

Η παραπάνω τοποθεσία είναι ενδεικτική και η παρουσία του πρέπει να θεωρείται δεδομένη και σε άλλα μέρη, σε άλλα βράχια και ορθοπλαγιές, και σε άλλες διαδρομές και ας μην έχει επισημανθεί!

Μένει λοιπόν σε εμάς τώρα που το ξέρουμε να προσέχουμε λίγο περισσότερο. Να το αναφέρουμε στη σχοινοσυντροφιά μας, στο σύλλογό μας και πάει λέγοντας.

Το εξής απλό: Στην Βαράσοβα υπάρχει ένα σπάνιο απειλούμενο ομορφούλι φυτό και άμα το πετύχεις πρόσεχέ το…και τράβα και καμιά φωτογραφία για γούρι και για γούστο…!!!

Τι άλλο θα μπορούσε να γίνει;

Ειλικρινά δεν ξέρω…

Εγώ ανήκω σε μια ομάδα τελειόφοιτων του Γεωπονικού που έχουμε αναλάβει πτυχιακές μελέτες στην περιοχή και σιγά σιγά τις δουλεύουμε… Παράλληλα ρίχνουμε και τα σκαρφαλωματάκια μας και τις γρατζουνιές μας αλλά το επίπεδο δεν επαρκεί για τις πιο …«έτσι» διαδρομές. Το λέω κομψα…

Από ενδιαφέρον και για τη φάση ας πούμε ότι αν μια ομάδα έμπειρων και καλών αναρριχητών συγκινούνταν στην ιδέα να τραβήξει μπροστά έτσι ώστε να καταγραφεί η βλάστηση σε κάποιες διαδρομές πάνω στις ορθοπλαγιές, να τραβηχτούν φωτογραφίες και παράλληλα να εντοπιστούν και περισσότερα σημεία που βρίσκεται η Κενταύρεα της Βαράσοβας αυτό θα ήταν μια καλή ιδέα.

Παλιότερα έκανα μια ανάρτηση επ αυτού! Προς τιμή τους κάποιοι ανταποκρίθηκαν αλλά δεν την παλέψαμε εμείς τότε με εκδρομές και έξοδα οπότε το αφήσαμε!

Ο καθένας ας το σκεφτεί και αν κάποιος έχει την διάθεση ας επικοινωνήσει…

Όπως και να έχει όμως έκανα αυτο το μικρό αφιέρωμα για να ειδοποιηθεί η «κοινότητα» και να κάνει ότι μπορεί!!!


Υ.Γ. Έχω επισυνάψει και φωτογραφίες οι οποίες θα βοηθήσουν ίσως οποιονδήποτε να αναγνωρίσει το φυτό αν το δει μπροστά του!
Υ.Γ 2 Πληροφορίες και άλλα συναφή τα "δανείστηκα" από την εργασία: " Για την δημιουργία ενός καταλόγου των πλέον απειλούμενων φυτών στην Ελλάδα ως εργαλείο για την λήψη μέτρων διαχείρισης" της εταιρεία ΥΛΗ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, του Δασολόγου Περιβαλλοντολόγου Θεμιστοκλή Αδαμόπουλου.


Μπενάτος Θεοδόσης
Τελειόφοιτος Γεωπόνος ΓΠΑ
Αναρριχητής και Βαρασοβό-πληκτος
Μέλος ΕΠΟΣ Φυλής

[Teobe]

Και οι φωτογραφίες...

[Teobe]

Από ενδιαφέρον και για τη φάση ας πούμε ότι αν μια ομάδα έμπειρων και καλών αναρριχητών συγκινούνταν στην ιδέα να τραβήξει μπροστά έτσι ώστε να καταγραφεί η βλάστηση σε κάποιες διαδρομές πάνω στις ορθοπλαγιές, να τραβηχτούν φωτογραφίες και παράλληλα να εντοπιστούν και περισσότερα σημεία που βρίσκεται η Κενταύρεα της Βαράσοβας αυτό θα ήταν μια καλή ιδέα.

Το παραπάνω κάλεσμα χωρίς πολλά πολλά (τεράστιες διοργανώσεις, φιλοδοξίες κτλ κτλ) ισχύει και θα ισχύει σε κάθε περίπτωση... Και εξηγούμαι: Είτε "μαζευόμαστε και πάμε" κάποια στιγμή την προσεχή άνοιξη είτε κάποιος που σκοπεύει να πάει μόνος τους να βγάλει μια δυο τρεις διαδρομές μπορεί να ρίξει ένα σύρμα να δούμε αν μπορεί να γίνει κάτι(π.χ να τραβήξει φωτογραφίες και να τις στείλει).

Με αυτά και με αυτά μπορεί να μαζευτεί υλικό χρήσιμο πρώτα και κύρια για την Βαράσοβα και την προστασία της και έπειτα για εμάς (ομάδα) που τρέχουμε πτυχιακές εκεί πέρα και έχουμε και ένα παραπάνω ενδιαφέρον.

Για τους δύσπιστους να πω ότι το ενδιαφέρον είναι αγνό... Φωτογραφίες, δημοσιεύσεις και λοιπά υλικά δεν αποφέρουν κέρδος άλλωστε, είναι δημοσιοποιήσιμα και ελεύθερα να αναπαραχθούν και να δοθούν σε όποιον τα ζητήσει απλά εμείς αυτήν την στιγμή καταπιανόμαστε με αυτό...

[Teobe]

Στις "Κορφές" που κυκλοφορούν (...τ.219, ΑΠΡ-ΙΟΥ 2013) μπήκε και σχετικό άρθρο μετά από συνεννόηση και ενδιαφέρον που υπήρξε!

Θα το βρείτε στις σελίδες 44-45, στην στήλη "χλωρίδα-πανίδα".

Για όποιον ενδιαφέρεται να δοθεί συνέχεια στο θέμα και να υπάρξει μια προσπάθεια η συζήτηση θα διεξάγεται εδώ, σε αυτό το θέμα.

Ένα μπράβο αξίζει σε όλους όσους μέχρι στιγμής κάθε άλλο παρά προσπέρασαν το θέμα που ξεκίνησα και στο περιοδικό...

[Michael Fountoulakis]

χθές πήγα στο Καράβι Υμηττού και είναι γεμάτο από αυτό !!!!

[Teobe]

Κάποιο παρόμοιο ίσως;;;

Το συγκεκριμένο σύμφωνα με κάμποσους σχετικούς επιστήμονες και την βιβλιογραφία αποκλείεται να το είδες...